Łużyckość w powieści Haliny Barań Cień brzasku
Jeżeli nie z całkowitą pewnością to z minimalnym ryzykiem można by rzec, że najnowsza powieść bogatyńskiej pisarki (Wrocław 2009, Wydawnictwo EUROSYSTEM, s. 189, 1 nlb), nad którą opiekę literacką sprawował prof.Stefan Bednarek z Instytutu Kulturoznawstwa Uniwersytetu Wrocławskiego, stanowi ewenement ze względu na nasycenie tego gatunku literackiego łużyckością. Już na karcie tytułowej czytamy deklarację autorki :„Tę powieść dedykuję Łużyczanom”. Zamieszczono tamże dwie fotografie Łużyczanek – dziewczynki w tradycyjnym ludowym stroju łużyckim z regionu Slepo (niem. Schleife) na środkowych Łużycach (zagrożonego zagładą ze strony przemysłu wydobywczego węgla brunatnego choć koncern wydobywczy nazwano wdzięcznie ’‘Vattenfall ‘ -„Wodospad”) – i starszej kobiety w stylizowanym stroju łużyckim. Zgodnie z życzeniem osób, które udostępniły zdjęcia, nazwisk ich nie zamieszczono.Jak podano na odwrocie karty tytułowej, „Inspiracją do tej powieści były losy księdza Jerzego [Jurija, przyp. L.G.] Bruska [ostatniego łużyckiego proboszcza w Działoszynie, przyp. L.G.] i Anny Barteckiej, Łużyczan żyjących przed laty na pograniczu polsko-niemieckim”.
Walne Zebranie Członków Stowarzyszenia Polsko-Serbołużyckiego "Pro Lusatia"
Uprzejmie informujemy, działając na podstawie art. 23 ust. 1-3 statusu, zarząd Stowarzyszenia Polsko-Serbołużyckiego Pro Lusatia na posiedzeniu w dniu 28 września 2009 r. podjął decyzję o zwołaniu Walnego Zebrania, które odbędzie się w dniu 6 listopada 2009 r. o godz. 16.00 w pierwszym terminie, a w przypadku nie stwierdzenia wymaganego qvorum o godz. 17.00 w terminie drugim, w budynku Instytutu Historii Uniwersytetu Opolskiego, Strzelców Bytomskich 2, sala nr 205. Porządek obrad:1. Wybór przewodniczącego zebrania.2. Sprawozdanie merytoryczne i finansowe ustępującego zarządu3. Sprawozdanie Komisji Rewizyjnej4. Głosowanie nad absolutorium dla ustępującego zarządu5. Wybory prezesa, Zarządu i Komisji Rewizyjnej6. Wolne wnioski, dyskusja W imieniu zarządu Stowarzyszenia Polsko-Serbołużyckiego "Pro Lusatia" Mariusz Patelski Prezes
Pawoł Nedo. Bohater czy kolaborant?
W 6-7 (32-33) numerze „Przeglądu Wschodniołużyckiego” z 2001 r., na str. 5 ukazał się artykuł prof. Rafała Leszczyńskiego, zatytułowany Jeszcze raz w delikatnej sprawie, poświęcony dyferencjacji postaw Serbołużyczan wobec reżimu hitlerowskiego, ze szczególnym uwzględnieniem postaci Pawoła Neda. Tekst ten został poniekąd sprokurowany moim omówieniem książki prof. Leszczyńskiego My i Oni, („Przegląd Wschodniołużycki”, nr 3(29), 1 kwietnia - 1 maja 2001, s.5), a właściwie zamieszczoną tam wzmianką dotyczącą osoby Pawoła Neda o treści: „Przy okazji artykułu poświęconego łużyckiej sztuce o polaryzacji postaw z Polakiem w roli ważnej, autor podnosi historyczny fakt zróżnicowania postaw niektórych przedstawicieli narodu serbołużyckiego wobec reżimu hitlerowskiego. Tyle tylko, że w tym kontekście padło tutaj tylko jedno nazwisko, a mianowicie przewodniczącego Domowiny w latach 1933 – 1937 i 1945 – 1950, Pawoła Nedo, o załamaniu się którego po 1937 r. i wstąpieniu do NSDAP miano szeptać na Łużycach po 1945 r. Musi to budzić zdecydowany sprzeciw.
Czasopisma łużyckie „na warsztacie” warszawskich studentów
Bożena ItoyaArtykuł został opublikowany w tłumaczeniu górnołużyckim w miesięczniku „Rozhlad” 2009, nr 8.W roku akademickim 2008/2009 sorabistyka po raz kolejny znalazła się w fakultatywnym programie studiów slawistycznych na Uniwersytecie Warszawskim (Instytut Slawistyki Zachodniej i Południowej). Tym razem studenci mogli uczestniczyć w semestralnych (październik 2008 – luty 2009) zajęciach Obraz kultury łużyckiej we współczesnym czasopiśmiennictwie, przygotowanych i prowadzonych przez doktorantkę Instytutu Bożenę Itoyę.
Němske wliwy na hornjoserbšćinu pola młodźiny w rěčnym teksće
Ken Sasahara (Tokio)Tute dźěło je dźělnje spěchowane wot Global COE Program „Corpus-based Linguistics and Language Education“ (CbLLE), Tokyo Universiy of Foreign Studies. Nimo toho podźakuju so knjeni Hańži Smolinej za korigowanje teksta.ZawodKaž derje wěmy, namakamy w dźensnišej hornjoserbšćinje wjele němskich elementow. Jedyn fakt je, zo wustupuja někotre adwerby runje tak kaž němske werbalne prefiksy. Tule bych chcył čitarjam prezentować, kak so tajke adwerby wužiwaja a w kotrej měrje stej hornjoserbšćina a němčina nastupajo tute adwerby mjez sobu podobnej.
Razem przeciwko neonazistom
Podróżujący po Łużycach przecierają oczy ze zdumienia. Obwieszone plakatami neonazistowskie NPD drogi wjazdowe do Zhorjelca, Lubija czy Budziszyna wyglądają, jakby czas się cofnął do lat 30-tych. Budzi to zrozumiałe protesty, także naszych przyjaciół. Poniżej przedstawiamy listy w tej sprawie prof. dr. Goro Kimury z Tokio oraz wnuka i biografa Jana Skali dr. hab. Petera Krocha z Neubrandenburga. Ich poglądy podziela wielu mieszkańców Łużyc, wyrażając to, jak widać, w różnoraki sposób. Tokio, den 6.6.2009Sehr geehrter Herr Oberburgermeister,bitte erlauben Sie mir, mich mit einer Bitte an Sie zu wenden.Mein Name ist KIMURA Goro.
Nowa biografia Jana Skali
W dniu 15 sierpnia 2009 r. w wydawnictwie Kai Homilius - Verlag ukazała się praca prof. dr hab. Petera Kroha, zatytułowana: "Nationalistische Macht und nationale Minderheit. Jan Skala (1889-1945)Ein Sorbe in Deutschland" Jest to druga, po wydanej w 1993 r. w Opolu pracy Leszka Kuberskiego: (Jan Skala. Zarys biografii politycznej, Opole 1993) obszerna biografia wielkiego Serbołużyczanina Jana Skali. O ile praca opolskiego badacza była klasyczną biografią, przedstawiającą chronologicznie drogę życiową swego bohatera, to Peter Kroh nadał swej pracy układ problemowy.
Wyniki ankiety „Czy Polska powinna bardziej zainteresować się problemami Serbołużyczan?”
28 maja, wraz z uruchomieniem nowego portalu Pro Lusatii zamieściliśmy ankietę w której mogli głosować wszyscy odwiedzający nasze strony. Pytaliśmy czy Polska powinna bardziej zainteresować się problemami Serbołużyczan. W świetle ostatnich wydarzeń oraz deklaracji polskich polityków takie zainteresowanie jest jak najbardziej wskazane i uzasadnione.
Zhorjelc je dźěl Łužicy - a Łužica je zdawna wjacerěčna
Werner MěškankPólscy a serbscy Łužičenjo čuja so tele dny wot šćuwańcy na wólbnych plakatach prawicarskeje strony NPD w Zhorjelcu wosebje potrjecheni, byrnjež tež wjetšina němskich krajanow za nacionalistiske hesła absolutnje žane zrozumjenje njeměła.Hornjołužiske město na pólsko-němskej mjezy je dotal znate za přećelske přez hranicu sahace styki. Njech so to njezměni. Tola plakaty strony NPD w Zhorjelcu, zo měło so pjeća někajkej „pólskej inwaziji“ zadźěwać, su ranjace, wohańbjace a hotowa šćuwańca přećiwo pólskemu ludej, přećiwo słowjanskim staćanam a susodam docyła.
Ponowne otwarcie Seminarium Łużyckiego w Pradze
W pierwszej połowie 18 stulecia Měrćin Norbert i Jurij Józef Šimanowie założyli Seminarium Łużyckie, które przez następne stulecia stało się miejscem grupującym kształcącą się w Pradze młodzież łużycką oraz ośrodkiem wszelkich poczynań prołużyckich czeskich sorabofilów. W trakcie powodzi, która w 2002 r. dotknęła Pragę, koniecznym była pełna ewakuacja budynku. Aż do zeszłego roku, z różnych przyczyn, powrót Biblioteki Hórnika (Hórnikowa knihownja) do jego wnętrz nie było możliwe. Nie mieli tam wstępu także członkowie Towarzystwa Przyjaciół Łużyc (Společnost přátel Lužice). Długoletnie starania dopiero niedawno przyniosły oczekiwany skutek. Na mocy podpisanej 1 marca 2009 r. przez SPL i Ministerstwo Szkolnictwa, Młodzieży i Wychowania Fizycznego Republiki Czeskiej umowy o użyczeniu na okres 8 lat 3 pomieszczeń, powrót do budynku Seminarium Łużyckiego stał się możliwy.
