Prolog Dni Łużyckich anno Domini 2013 miał miejsce jeszcze w październiku. Dzięki staraniom członków Polsko-Serbołużyckiego Stowarzyszenia Pro Lusatia na festiwalu „Metalowe Dziady” we wrocławskim klubie Madness jako jedna z gwiazd wystąpili 25 października 3013 r. królowie serbołużyckiego metalu – DeyziDoxs. Zagrali tam w towarzystwie polskich formacji Comma 7, Deadline, Lilla Weneda, Dead Point, Tryton, Swarga i Perunwit. Pomimo, że miłośnicy ciężkiego rocka mieli we Wrocławiu tego samego wieczora do wyboru kilka podobnych imprez, na „Metalowe Dziady” sprzedano ponad 300 biletów. „DeyziDoxsjanie dali, jak zwykle, dynamiczny, pełen energii, koncert. Warto podkreślić, że był to pierwszy występ tej grupy w dolnośląskiej metropolii.  

XV edycję Dni Łużyckich zainaugurowała 12 listopada 2013 r. zorganizowana w Sali Orła Białego Urzędu Marszałkowskiego Województwa Opolskiego na Ostrówku przez Departament Kultury, Sportu i Turystyki Urzędu Marszałkowskiego Województwa Opolskiego, Instytut Historii Uniwersytetu Opolskiego, Instytut Śląski w Opolu oraz Stowarzyszenie Polsko-Serbołużyckie Pro Lusatia międzynarodowa konferencja naukowa: W 90 - rocznicę założenia Dzielnicy I Związku Polaków w Niemczech. Mniejszości narodowe w Niemczech w okresie międzywojennym. Konferencję otworzyła Członek Zarządu Województwa Opolskiego, Barbara Kamińska. Głos zabrali również Zastępca Dyrektora d.s. Naukowych Instytutu Śląskiego, dr Bernard Linek oraz Referent za kulturne naležnosće a wukraj Zwjazka Serbow Łužiskich Domowina, Clemens Škoda. Pierwszą część poprowadził doc. PhDr Ph.D. Petr Kaleta z Uniwersytetu Karola w Pradze. Referat wiodący wygłosił prof. dr hab. Marek Masnyk (Uniwersytet Opolski): Dzielnica I Związku Polaków w Niemczech jako organizator polskiego życia narodowego na Śląsku Opolskim. Następnie prof. PhDr CSc Jaroslav Vaculík (Masarykova univerzita w Brně) omówił położenie zamieszkujących Niemcy Czechów w referacie zatytułowanym: Czesi w Niemczech w czasie międzywojennym. Tę część konferencji zakończył dr Edmund Pjech (Serbski institut) przedstawił Sytuację Serbołużyczan, Polaków, Duńczyków i Północnych Fryzów w republice weimarskiej. Dalszej części obrad przewodniczył prof. PhDr CSc, Jaroslav Vaculík (Masarykova univerzita w Brně). W tej części wygłoszono następujące referaty: doc. PhDr Ph.D. Petr Kaleta, (Univerzita Karlova v Praze) Poláci a polská témata v časopisech „Łužica“ (1921−1937) a „Serbski Student“ (1919−1937) v meziválečném období; dr Bernard Linek (PIN-Instytut Śląski w Opolu) Razem czy osobno? Dylematy szkolnictwa mniejszości polskiej w prowincji śląskiej w l.1922-1939; dr Adriana Dawid (Uniwersytet Opolski) Hitlerowski wymiar sprawiedliwości wobec działaczy I Dzielnicy ZPwN; dr Maciej Borkowski (PIN-Instytut Śląski W Opolu) Żydzi w Niemczech w latach 1919-1938; mgr Krzysztof Stecki (Stowarzyszenie Polsko-Serbołużyckie Pro Lusatia) Polacy i sprawy polskie w kartotekach opolskiego gestapo; mgr Janusz Oszytko (IPN Opole) Kartoteki żydowskie "Central-Verein deutscher Staatsbürger jüdischen [Glaubens]” oraz "Verband der polnischen Juden" jako przyczynek do dziejów Żydów w Rejencji Opolskiej; dr Piotr Pałys (PIN-Instytut Śląski w Opolu) Polska opcja w serbołużyckim ruchu narodowym? Współpraca wzajemna w okresie międzywojennym.

W tym samym dniu w hallu Centrum Konferencyjnego Urzędu Marszałkowskiego Województwa Opolskiego na Ostrówku otwarto wystawę fotografii Clemesa Škody zatytułowaną: Młodzież serbołużycka na Łużycach. Autora oraz ideę wystawy przedstawił zebranym dyrektor Departamentu Kultury, Sportu i Turystyki Urzędu Marszałkowskiego Województwa Opolskiego, Janusz Wójcik. Głos zabrał także sam autor. Cykl powstałych w latach 2005-2010 zdjęć ukazuje aktywność młodych mieszkańców górnołużyckiego Wotrowa w przeciągu całego roku kalendarzowego. Zwiedzajac wystawę można było więc zobaczyć młodych „wotrowčanow” w trakcie zabawy sylwestrowej, obchodów swiąt wielkanocnych, stawiania drzewka majowego, Bożego Ciała, dożynek i bożonarodzeniowych jasełek. Ponadto dzięki fotografiom Škody można było zajrzeć do siedziby klubu O2, siedziby afiliowanego przy Domowinie towarzystwa o tej samej nazwie. Miejsce to jest jednocześnie bazą legendarnej już, serbołużyckiej grupy metalowej DeyziDoxs. Opolanie mogli więc zobaczyć młodych Serbołużyczan przy pracy na rzecz lokalnej społeczności, ale też w trakcie zabawy, na boisku sportowym oraz w chwili odbierania Myta Domowiny. Warto podkreślić, że wystawa wcześniej była prezentowana pod tytułem: Čím žije a jak Se baví lužickosrbska mládež v Horní Lužici w budynku Seminarium Łużyckiego w Pradze. Do Opola trafiła dzięki przychylności członków czeskiej Společnosti přátel Lužice, z Klárą Poláčkovą i obecnym na otwarciu wystawy jej przewodniczącym, doc. Petrem Kaletą na czele. Wystawę: Młodzież serbołużycka na Łużycach można było oglądać od 12 do 27 listopada 2013 r.

Kolejnym punktem XV Dni Łużyckich był koncert duetu Berlinska Dróha w klubie „Kofeina 2.0.” W sobotę 16 listopada Uta Šwejdźic i Paul Nagel wystąpili unplugged, prezentując publiczności szczelnie wypełniającej salę klubu publiczności większość utworów znanych już z albumów Wokoło róžka - Um die Ecke i 2+2=3 Atze Wellblech & Berlinska Dróha oraz kilka z przygotowywanych na nowy album Wočiń durje!. Szczególnie gorąco przyjmowane były: Ja njewěm, Her Krug, Zrudny končak, Entscheidungen, Jenož tebje dla, Začiń durje, Hanka, Z tobu sobu, Love song, Njeprofesionalne, Crisis, To je mój swět, Sobuželnosć, Kabarett, Ach moja hola, Palenc. Zagrana na bis Revolutionmusik odśpiewana została już wspólnie z mocno rozochoconą publicznością. Berlinska dróha zaprezentowała w „Kofeinie 2.0.” wszystko, z czego jest już w Polsce dobrze znana. Mieszankę stylów – folk, punk, chanson oraz piosenki kabaretowej oraz songów Kurta Weilla i Bertolda Brechta prezentowaną przez Berlinską Dróhę najtrafniej skomentowała jedna z uczestniczek opolskiego koncertu: „Berlinska Dróha - gdyby przyrównać ich do bajki dla dzieci, byliby opowieścią o Czerwonym Kapturku i Wilku. Nie tylko ze względu na bajkowy charakter ich twórczości, w której liryczne teksty ogrywają skrzypcami i klawiszami w folkowo - rockowym stylu. Uta Šwejdźic i Paul Nagel tworzą na scenie dwuosobowe kabaretowe widowisko i udowadniają tym samym, że dziewczyna gabarytów Czerwonego Kapturka i chłopak tańczący ze skrzypcami niczym Kevin Costner z wilkami to mieszanka o tyle wybuchowa, co poruszająca i uzależniająca. Oczywiście, jak na bohaterów bajki przystało, pochodzą z krainy za siedmioma górami i rzekami - z Łużyc.” Dodajmy, że dzięki Opolskiej Rozgłośni Polskiego Radia z próbką twórczości Uty i Paula mogli zapoznać się także ci, którzy z różnych przyczyn na koncert nie przybyli. W sobotę 17 listopada 2013 r. Radio Opole zaprezentowało trzy ich utwory z płyty 2+2=3 Atze Wellblech & Berlinska Dróha. Były to: Ja njewěm, Ach moja hola i Zrudny končak.

Zamknięciem tegorocznego cyklu prezentacji kultury serbołużyckiej było spotkanie ludzi pióra Opolszczyzny i Łużyc. Czwartego grudnia 2013 r. w murach Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej w Opolu zeszli się Dorothea Šołćina, Benedikt Dylich i Tomasz Nawka oraz Harry Duda, Ludmiła Sobolewska i Janusz Wójcik, który także całość moderował. Przy okazji przypomniano postaci dwojga jakże zasłużonych dla literatury serbołużyckiej postaci – Dolnołużyczanki Miny Witkojc oraz Antona Nawki. Przecz jasna nie zabrakło próbek twórczości obojga w łużyckich oryginałach i polskich przekładach. O swej znajomości z Antonem Nawką opowiedział zebranym Zbigniew Kościów. Problematykę związków Witkojc i Nawki z Polską i Polakami starał się przybliżyć Piotr Pałys. Każdy z twórców zaprezentował także swoje autorskie wiersze. Zabrzmiały także ich tłumaczenia. O muzyczną oprawę zadbał, występujący tego wieczora w podwójnej roli Tomasz Nawka, dając pokaz wirtuozerii w grze na łużyckich dudach.

Konferencję naukową: W 90 - rocznicę założenia Dzielnicy I Związku Polaków w Niemczech. Mniejszości narodowe w Niemczech w okresie międzywojennym odnotował miesięcznik „Śląsk” w notce zatytułowanej: Historycy o mniejszościach narodowych w kronice wydarzeń kulturalnych z Opolszczyzny w numerze z grudnia 2013.

1999-2024 © Stowarzyszenie Polsko-Serbołużyckie PROLUSATIA
ontwerp en implementering: α CMa Σείριος